Trop facile.
Ca c'était du fait maison, et c'est encore à cette heure un de mes trucs préférés. Mais personne a jamais fait l'effort de comprendre.
Ceci dit suffit de demander.
Tant qu'à parler de psychopathes, on va prendre la Psychomachie de Prudence. Le combat épique entre les Vertus et les vices. Dourak, spéciale dédicace. Et j'ai la traduction complète dans la tête.
Prudentius, Pychomachia
Praefatio
1. Senex fidelis prima credendi uia
2. Abram, beati seminis serus pater,
3. adiecta cuius nomen auxit syllaba,
4. Abram parenti dictus, Abraham Deo,
5. senile pignus qui dicauit uictimae,
6. docens ad aram cum litare quis uelit,
7. quod dulce cordi, quod pium, quod unicum
8. deo libenter offerendum credito,
9. pugnare nosmet cum profanis gentibus
10. suasit, suumque suasor exemplum dedit,
11. nec ante prolem coniugalem gignere
12. deo placentem, matre uirtute editam,
13. quam strage multa bellicosus spiritus
14. portenta cordis seruientis uicerit.
15. uictum feroces forte reges ceperant
16. Loth inmorantem criminosis urbibus
17. Sodomae et Gomorrae, quas fouebat aduena
18. pollens honore patruelis gloriae.
19. Abram sinistris excitatus nuntiis
20. audit propinquum sorte captum bellica
21. seruire duris barbarorum uinculis:
22. armat trecentos terque senos uernulas,
23. pergant ut hostis terga euntis caedere.
24. quem gaza diues ac triumphus nobilis
25. captis tenebant inpeditum copiis.
26. quin ipse ferrum stringit et plenus deo
27. reges superbos mole praedarum graues
28. pellit fugatos, sauciatos proterit,
29. frangit catenas et rapinam liberat:
30. aurum, puellas, paruulos, monilia,
31. greges equarum, uasa, uestem, buculas.
32. Loth ipse ruptis expeditus nexibus
33. attrita bacis colla liber erigit.
34. Abram triumphi dissipator hostici
35. redit recepta prole fratris inclytus
36. ne quam fidelis sanguinis prosapiam
37. uis pessimorum possideret principum.
38. adhuc recentem caede de tanta uirum
39. donat sacerdos ferculis caelestibus,
40. dei sacerdos, rex et idem praepotens,
41. origo cuius fonte inenarrabili
42. secreta nullum prodit auctorem sui,
43. Melchisedech, qua stirpe, quis maioribus
44. ignotus, uni cognitus tantum deo.
45. mox et triformis angelorum trinitas
46. senis reuisit hospitis mapalia,
47. et iam uietam Sarra in aluum fertilis
48. munus iuuentae mater exsanguis stupet,
49. herede guadens, et cachinni paenitens.
50. haec ad figuram praenotata est linea,
51. quam nostra recto uita resculpat pede:
52. uigilandum in armis pectorum fidelium,
53. omnemque nostri portionem corporis,
54. quae capta foedae seruiat libidini,
55. domi coactis liberandam uiribus;
56. nos esse large uernularum diuites,
57. si quid trecenti bis nouenis additis
58. possint figura nouerimus mystica.
59. mox ipse Christus, qui sacerdos uerus est,
60. parente inenarrabili atque uno satus,
61. cibum beatis offerens uictoribus
62. paruam pudici cordis intrabit casam,
63. monstrans honorem trinitatis hospitae.
64. animam deinde spiritus conplexibus
65. pie maritam, prolis expertem diu,
66. faciet perenni fertilem de semine,
67. tunc sera dotem possidens puerpera
68. herede digno patris inplebit domum.
1. Christe, graues hominum semper miserate labores,
2. qui patria uirtute cluis propriaque, sed una,
3. (unum namque deum colimus de nomine utroque,
4. non tamen et solum, quia tu deus ex patre, Christe)
5. dissere, rex noster, quo milite pellere culpas
6. mens armata queat nostri de pectoris antro,
7. exoritur quotiens turbatis sensibus intus
8. seditio atque animam morborum rixa fatigat,
9. quod tunc praesidium pro libertate tuenda
10. quaeue acies furiis inter praecordia mixtis
11. obsistat meliore manu. nec enim, bone ductor,
12. magnarum virtutum inopes neruisque carentes
13. Christicolas uitiis populantibus exposuisti.
14. ipse salutiferas obsesso in corpore turmas
15. depugnare iubes, ipse excellentibus armas
16. artibus ingenium, quibus ad ludibria cordis
17. oppugnanda potens tibi dimicet et tibi uincat.
18. uincendi praesens ratio est, si comminus ipsas
19. uirtutum facies et conluctantia contra
20. uiribus infestis liceat portenta notare.
21. prima petit campum dubia sub sorte duelli
22. pugnatura Fides, agresti turbida cultu,
23. nuda umeros, intonsa comas, exerta lacertos;
24. namque repentinus laudis calor ad noua feruens
25. proelia nec telis meminit nec tegmine cingi,
26. pectore sed fidens ualido membrisque retectis
27. prouocat insani frangenda pericula belli.
28. ecce lacessentem conlatis uiribus audet
29. prima ferire Fidem Veterum Cultura Deorum.
30. illa hostile caput phalerataque tempora uittis
31. altior insurgens labefactat, et ora cruore
32. de pecudum satiata solo adplicat et pede calcat
33. elisos in morte oculos, animamque malignam
34. fracta intercepti commercia gutturis artant,
35. difficilemque obitum suspiria longa fatigant.
36. exultat uictrix legio, quam mille coactam
37. martyribus regina Fides animarat in hostem.
38. nunc fortes socios parta pro laude coronat
39. floribus ardentique iubet uestirier ostro.
40. exim gramineo in campo concurrere prompta
41. uirgo Pudicitia speciosis fulget in armis,
42. quam patrias succincta faces Sodomita Libido
43. adgreditur piceamque ardenti sulpure pinum
44. ingerit in faciem pudibundaque lumina flammis
45. adpetit, et taetro temptat subfundere fumo.
46. sed dextram furiae flagrantis et ignea dirae
47. tela lupae saxo ferit inperterrita uirgo,
48. excussasque sacro taedas depellit ab ore.
49. tunc exarmatae iugulum meretricis adacto
50. transfigit gladio; calidos uomit illa uapores
51. sanguine concretos caenoso; spiritus inde
52. sordidus exhalans uicinas polluit auras.
53. "hoc habet," exclamat uictrix regina, "supremus
54. hic tibi finis erit, semper prostrata iacebis,
55. nec iam mortiferas audebis spargere flammas
56. in famulos famulasue dei, quibus intima casti
57. uena animi sola feruet de lampade Christi.
58. tene, o uexatrix hominum, potuisse resumptis
59. uiribus extincti capitis recalescere flatu,
60. Assyrium postquam thalamum ceruix Olofernis
61. caesa cupidineo madefactum sanguine lauit,
62. gemmantemque torum moechi ducis aspera Iudith
63. spreuit et incestos conpescuit ense furores,
64. famosum mulier referens ex hoste tropaeum
65. non trepidante manu uindex mea caelitus audax?
66. at fortasse parum fortis matrona sub umbra
67. legis adhuc pugnans, dum tempora nostra figurat,
68. uera quibus uirtus terrena in corpora fluxit
69. grande per infirmos caput excisura ministros.
70. numquid et intactae post partum uirginis ullum
71. fas tibi iam superest? post partum uirginis, ex quo
72. corporis humani naturam pristina origo
73. deseruit carnemque nouam uis ardua seuit,
74. atque innupta deum concepit femina Christum,
75. mortali de matre hominem, sed cum patre numen.
76. inde omnis iam diua caro est quae concipit illum
77. naturamque dei consortis foedere sumit.
78. Verbum quippe caro factum non destitit esse
79. quod fuerat, Verbum, dum carnis glutinat usum,
80. maiestate quidem non degenerante per usum
81. carnis, sed miseros ad nobiliora trahente.
82. ille manet quod semper erat, quod non erat esse
83. incipiens: nos quod fuimus iam non sumus, aucti
84. nascendo in melius: mihi contulit et sibi mansit.
85. nec deus ex nostris minuit sua, sed sua nostris
86. dum tribuit nosmet dona ad caelestia uexit.
87. dona haec sunt, quod uicta iaces, lutulenta Libido,
88. nec mea post Mariam potis es perfringere iura.
89. tu princeps ad mortis iter, tu ianua leti,
90. corpora conmaculans animas in tartara mergis.
91. abde caput tristi, iam frigida pestis, abysso;
92. occide, prostibulum; manes pete, claudere Auerno,
93. inque tenebrosum noctis detrudere fundum.
94. te uoluant subter uada flammea, te uada nigra
95. sulpureusque rotet per stagna sonantia uertex,
96. nec iam Christicolas, furiarum maxima, temptes,
97. ut purgata suo seruentur corpora regi."
98. dixerat haec et laeta Libidinis interfectae
99. morte Pudicitia gladium Iordanis in undis
100. abluit infectum, sanies cui rore rubenti
101. haeserat et nitidum macularat uulnere ferrum.
102. expiat ergo aciem fluuiali docta lauacro
103. uictricem uictrix, abolens baptismate labem
104. hostilis iuguli; nec iam contenta piatum
105. condere uaginae gladium, ne tecta rubigo
106. occupet ablutum scabrosa sorde nitorem,
107. catholico in templo diuini fontis ad aram
108. consecrat, aeterna splendens ubi luce coruscet.
109. ecce modesta graui stabat Patientia uultu
110. per medias inmota acies uariosque tumultus,
111. uulneraque et rigidis uitalia peruia pilis
112. spectabat defixa oculos et lenta manebat.
113. hanc procul Ira tumens, spumanti feruida rictu,
114. sanguinea intorquens subfuso lumina felle,
115. ut belli exsortem teloque et uoce lacessit,
116. inpatiensque morae conto petit, increpat ore,
117. hirsutas quatiens galeato in uertice cristas.
118. "en tibi Martis," ait, "spectatrix libera nostri,
119. excipe mortiferum securo pectore ferrum,
120. nec doleas, quia turpe tibi gemuisse dolorem."
121. sic ait, et stridens sequitur conuicia pinus
122. per teneros crispata notos, et certa sub ipsum
123. defertur stomachum rectoque inliditur ictu,
124. sed resilit duro loricae excussa repulsu.
125. prouida nam Virtus conserto adamante trilicem
126. induerat thoraca umeris squamosaque ferri
127. texta per intortos conmiserat undique neruos.
128. inde quieta manet Patientia, fortis ad omnes
129. telorum nimbos et non penetrabile durans.
130. nec mota est iaculo monstri sine more furentis,
131. opperiens propriis perituram uiribus Iram.
132. scilicet indomitos postquam stomachando lacertos
133. barbara bellatrix inpenderat et iaculorum
134. nube superuacuam lassauerat inrita dextram,
135. cum uentosa leui cecidissent tela uolatu,
136. iactibus et uacuis hastilia fracta iacerent,
137. uertitur ad capulum manus inproba et ense corusco
138. conisa in plagam dextra sublimis ab aure
139. erigitur mediumque ferit librata cerebrum.
140. aerea sed cocto cassis formata metallo
141. tinnitum percussa refert aciemque retundit
142. dura resultantem, frangit quoque uena rebellis
143. inlisum chalybem, dum cedere nescia cassos
144. excipit adsultus ferienti et tuta resistit.
145. Ira, ubi truncati mucronis fragmina uidit
146. et procul in partes ensem crepuisse minutas,
147. iam capulum retinente manu sine pondere ferri,
148. mentis inops ebur infelix decorisque pudendi
149. perfida signa abicit monumentaque tristia longe
150. spernit, et ad proprium succenditur effera letum.
151. missile de multis, quae frustra sparserat, unum
152. puluere de campi peruersos sumit in usus:
153. rasile figit humi lignum ac se cuspide uersa
154. perfodit et calido pulmonem uulnere transit.
155. quam super adsistens Patientia "uicimus," inquit,
156. "exultans Vitium solita uirtute, sine ullo
157. sanguinis ac uitae discrimine; lex habet istud
158. nostra genus belli, furias omnemque malorum
159. militiam et rabidas tolerando extinguere uires.
160. ipsa sibi est hostis uesania seque furendo
161. interimit moriturque suis Ira ignea telis."
162. haec effata secat medias inpune cohortes
163. egregio comitata uiro; nam proximus Iob
164. haeserat inuictae dura inter bella magistrae,
165. fronte seuerus adhuc et multo funere anhelus,
166. sed iam clausa truci subridens ulcera uultu,
167. perque cicatricum numerum sudata recensens
168. millia pugnarum, sua praemia, dedecus hostis.
169. illum diua iubet tandem requiescere ab omni
170. armorum strepitu, captis et perdita quaeque
171. multiplicare opibus, nec iam peritura referre.
172. ipsa globos legionum et concurrentia rumpit
173. agmina, uulniferos gradiens intacta per imbres.
174. omnibus una comes uirtutibus adsociatur,
175. auxiliumque suum fortis Patientia miscet.
176. nulla anceps luctamen init uirtute sine ista
177. uirtus, nam uidua est quam non Patientia firmat.
178. forte per effusas inflata Superbia turmas
179. effreni uolitabat equo, quem pelle leonis
180. texerat et ualidos uillis onerauerat armos,
181. quo se fulta iubis iactantius illa ferinis
182. inferret tumido despectans agmina fastu.
183. turritum tortis caput adcumularat in altum
184. crinibus, extructos augeret ut addita cirros
185. congeries celsumque apicem frons ardua ferret.
186. carbasea ex umeris summo collecta coibat
187. palla sinu teretem nectens a pectore nodum.
188. a ceruice fluens tenui uelamine limbus
189. concipit infestas textis turgentibus auras.
190. nec minus instabili sonipes feritate superbit,
191. inpatiens madidis frenarier ora lupatis.
192. huc illuc frendens obuertit terga, negata
193. libertate fugae, pressisque tumescit habenis.
194. hoc sese ostentans habitu uentosa uirago
195. inter utramque aciem supereminet et phaleratum
196. circumflectit equum, uultuque et uoce minatur
197. aduersum spectans cuneum, quem milite raro
198. et paupertinis ad bella coegerat armis
199. Mens Humilis, regina quidem, sed egens alieni
200. auxilii proprio nec sat confisa paratu.
201. Spem sibi collegam coniunxerat, edita cuius
202. et suspensa ab humo est opulentia diuite regno.
203. ergo Humilem postquam male sana Superbia Mentem
204. uilibus instructam nullo ostentamine telis
205. aspicit, in uocem dictis se effundit amaris:
206. "non pudet, o miseri, plebeio milite claros
207. adtemptare duces ferroque lacessere gentem
208. insignem titulis, ueteres cui bellica uirtus
209. diuitias peperit, laetos et gramine colles
210. imperio calcare dedit? nunc aduena nudus
211. nititur antiquos, si fas est, pellere reges!
212. en qui nostra suis in praedam cedere dextris
213. sceptra uolunt! en qui nostras sulcare nouales
214. aruaque capta manu popularier hospite aratro
215. contendunt, duros et pellere Marte colonos!
216. nempe, o ridiculum uulgus, natalibus horis
217. totum hominem et calidos a matre amplectimur artus,
218. uimque potestatum per membra recentis alumni
219. spargimus, et rudibus dominamur in ossibus omnes.
220. quis locus in nostra tunc uobis sede dabatur,
221. congenitis cum regna simul dicionibus aequo
222. robore crescebant? nati iam luce sub una
223. et domus et domini paribus adoleuimus annis,
224. ex quo plasma nouum de consaepto paradisi
225. limite progrediens amplum transfugit in orbem,
226. pellitosque habitus sumpsit uenerabilis Adam,
227. nudus adhuc, ni nostra foret praecepta secutus.
228. quisnam iste ignotis hostis nunc surgit ab oris
229. inportunus, iners, infelix, degener, amens,
230. qui sibi tam serum ius uindicat, hactenus exul?
231. nimirum uacuae credentur friuola famae,
232. quae miseros optare iubet quandoque futuri
233. spem fortasse boni, lenta ut solacia mollem
234. desidiam pigro rerum meditamine palpent.
235. quidni illos spes palpet iners, quos puluere in isto
236. tirones Bellona truci non excitat aere,
237. inbellesque animos uirtus tepefacta resoluit?
238. anne Pudicitiae gelidum iecur utile bello est?
239. an tenerum Pietatis opus sudatur in armis?
240. quam pudet, o Mauors et uirtus conscia, talem
241. contra stare aciem ferroque lacessere nugas,
242. et cum uirgineis dextram conferre choreis,
243. Iustitia est ubi semper egens et pauper Honestas,
244. arida Sobrietas, albo Ieiunia uultu,
245. sanguine uix tenui Pudor interfusus, aperta
246. Simplicitas et ad omne patens sine tegmine uulnus,
247. et prostrata in humum nec libera iudice sese
248. Mens Humilis, quam degenerem trepidatio prodit!
249. faxo ego, sub pedibus stipularum more teratur
250. inualida ista manus; neque enim perfringere duris
251. dignamur gladiis, algenti et sanguine ferrum
252. inbuere fragilique uiros foedare triumpho."
253. talia uociferans rapidum calcaribus urget
254. cornipedem laxisque uolat temeraria frenis,
255. hostem humilem cupiens inpulsu umbonis equini
256. sternere deiectamque supercalcare ruinam.
257. sed cadit in foueam praeceps, quam callida forte
258. Fraus interciso subfoderat aequore furtim,
259. Fraus detestandis Vitiorum e pestibus una,
260. fallendi uersuta opifex, quae praescia belli
261. planitiem scrobibus uitiauerat insidiosis
262. hostili de parte latens, ut fossa ruentes
263. exciperet cuneos atque agmina mersa uoraret;
264. ac ne fallacem puteum deprendere posset
265. cauta acies, uirgis adopertas texerat oras,
266. et superinposito simularat caespite campum.
267. at regina humilis, quamuis ignara, manebat
268. ulteriore loco nec adhuc ad Fraudis opertum
269. uenerat aut foueae calcarat furta malignae.
270. hunc eques illa dolum, dum fertur praepete cursu,
271. incidit, et caecum subito patefecit hiatum.
272. prona ruentis equi ceruice inuoluitur, ac sub
273. pectoris inpressu fracta inter crura rotatur.
274. at Virtus placidi moderaminis, ut leuitatem
275. prospicit obtritam monstri sub morte iacentis,
276. intendit gressum mediocriter, os quoque parce
277. erigit et comi moderatur gaudia uultu.
278. cunctanti Spes fida comes succurrit et offert
279. ultorem gladium laudisque inspirat amorem.
280. illa cruentatam correptis crinibus hostem
281. protrahit et faciem laeua reuocante supinat,
282. tunc caput orantis flexa ceruice resectum
283. eripit ac madido suspendit colla capillo.
284. extinctum Vitium sancto Spes increpat ore:
285. "desine grande loqui; frangit deus omne superbum,
286. magna cadunt, inflata crepant, tumefacta premuntur.
287. disce supercilium deponere, disce cauere
288. ante pedes foueam, quisquis sublime minaris.
289. peruulgata uiget nostri sententia Christi
290. scandere celsa humiles et ad ima redire feroces.
291. uidimus horrendum membris animisque Goliam
292. inualida cecidisse manu: puerilis in illum
293. dextera fundali torsit stridore lapillum
294. traiectamque cauo penetrauit uulnere frontem.
295. ille minax, rigidus, iactans, truculentus, amarus,
296. dum tumet indomitum, dum formidabile feruet,
297. dum sese ostentat, clipeo dum territat auras,
298. expertus pueri quid possint ludicra parui
299. subcubuit teneris bellator turbidus annis.
300. me tunc ille puer uirtutis pube secutus
301. florentes animos sursum in mea regna tetendit,
302. seruatur quia certa mihi domus omnipotentis
303. sub pedibus domini, meque ad sublime uocantem
304. uictores caesa culparum labe capessunt."
305. dixit, et auratis praestringens aëra pinnis
306. in caelum se uirgo rapit. mirantur euntem
307. Virtutes tolluntque animos in uota uolentes
308. ire simul, ni bella duces terrena retardent.
309. confligunt Vitiis seque ad sua praemia seruant.
310. uenerat occiduis mundi de finibus hostis
311. Luxuria, extinctae iamdudum prodiga famae,
312. delibuta comas, oculis uaga, languida uoce,
313. perdita deliciis, uitae cui causa uoluptas,
314. elumbem mollire animum, petulanter amoenas
315. haurire inlecebras et fractos soluere sensus.
316. ac tunc peruigilem ructabat marcida cenam,
317. sub lucem quia forte iacens ad fercula raucos
318. audierat lituos, atque inde tepentia linquens
319. pocula lapsanti per uina et balsama gressu
320. ebria calcatis ad bellum floribus ibat.
321. non tamen illa pedes, sed curru inuecta uenusto
322. saucia mirantum capiebat corda uirorum.
323. o noua pugnandi species! non ales harundo
324. neruum pulsa fugit, nec stridula lancea torto
325. emicat amento, frameam nec dextra minatur;
326. sed uiolas lasciua iacit foliisque rosarum
327. dimicat et calathos inimica per agmina fundit.
328. inde eblanditis Virtutibus halitus inlex
329. inspirat tenerum labefacta per ossa uenenum,
330. et male dulcis odor domat ora et pectora et arma
331. ferratosque toros obliso robore mulcet.
332. deiciunt animos ceu uicti et spicula ponunt,
333. turpiter, heu, dextris languentibus obstupefacti
334. dum currum uaria gemmarum luce micantem
335. mirantur, dum bratteolis crepitantia lora
336. et solido ex auro pretiosi ponderis axem
337. defixis inhiant obtutibus et radiorum
338. argento albentem seriem, quam summa rotarum
339. flexura electri pallentis continet orbe.
340. et iam cuncta acies in deditionis amorem
341. sponte sua uersis transibat perfida signis
342. Luxuriae seruire uolens dominaeque fluentis
343. iura pati et laxa ganearum lege teneri.
344. ingemuit tam triste nefas fortissima Virtus
345. Sobrietas, dextro socios decedere cornu
346. inuictamque manum quondam sine caede perire.
347. uexillum sublime crucis, quod in agmine primo
348. dux bona praetulerat, defixa cuspide sistit,
349. instauratque leuem dictis mordacibus alam
350. exstimulans animos nunc probris, nunc prece mixta:
351. "quis furor insanas agitat caligine mentes?
352. quo ruitis? cui colla datis? quae uincula tandem,
353. pro pudor, armigeris amor est perferre lacertis,
354. lilia luteolis interlucentia sertis
355. et ferrugineo uernantes flore coronas?
356. his placet adsuetas bello iam tradere palmas
357. nexibus, his rigidas nodis innectier ulnas,
358. ut mitra caesariem cohibens aurata uirilem
359. conbibat infusum croceo religamine nardum,
360. post inscripta oleo frontis signacula, per quae
361. unguentum regale datum est et chrisma perenne,
362. ut tener incessus uestigia syrmate uerrat
363. sericaque infractis fluitent ut pallia membris,
364. post inmortalem tunicam quam pollice docto
365. texuit alma Fides, dans inpenetrabile tegmen
366. pectoribus lotis, dederat quibus ipsa renasci,
367. inde ad nocturnas epulas, ubi cantharus ingens
368. despuit effusi spumantia damna Falerni
369. in mensam cyathis stillantibus, uda ubi multo
370. fulcra mero ueterique toreumata rore rigantur?
371. excidit ergo animis eremi sitis, excidit ille
372. fons patribus de rupe datus, quem mystica uirga
373. elicuit scissi salientem uertice saxi?
374. angelicusne cibus prima in tentoria uestris
375. fluxit auis, quem nunc sero felicior aeuo
376. uespertinus edit populus de corpore Christi?
377. his uos inbutos dapibus iam crapula turpis
378. Luxuriae ad madidum rapit inportuna lupanar,
379. quosque uiros non Ira fremens, non idola bello
380. cedere conpulerant, saltatrix ebria flexit!
381. state, precor, uestri memores, memores quoque Christi
382. quae sit uestra tribus, quae gloria, quis deus et rex,
383. quis dominus meminisse decet. uos nobile Iudae
384. germen ad usque dei genetricem, qua deus ipse
385. esset homo, procerum uenistis sanguine longo.
386. excitet egregias mentes celeberrima Dauid
387. gloria continuis bellorum exercita curis,
388. excitet et Samuel, spolium qui diuite ab hoste
389. adtrectare uetat nec uictum uiuere regem
390. incircumcisum patitur, ne praeda superstes
391. uictorem placidum recidiua in proelia poscat.
392. parcere iam capto crimen putat ille tyranno,
393. at uobis contra uinci et subcumbere uotum est.
394. paeniteat, per si qua mouet reuerentia summi
395. numinis, hoc tam dulce malum uoluisse nefanda
396. proditione sequi; si paenitet, haud nocet error.
397. paenituit Ionatham ieiunia sobria dulci
398. conuiolasse fauo sceptri mellisque sapore
399. heu male gustato, regni dum blanda uoluptas
400. oblectat iuuenem iurataque sacra resoluit.
401. sed quis paenituit, nec sors lacrimabilis illa est,
402. nec tinguit patrias sententia saeua secures.
403. en ego Sobrietas, si conspirare paratis,
404. pando uiam cunctis Virtutibus, ut malesuada
405. Luxuries, multo stipata satellite, poenas
406. cum legione sua Christo sub iudice pendat."
407. sic effata crucem domini feruentibus offert
408. obuia quadriiugis, lignum uenerabile in ipsos
409. intentans frenos. quod ut expauere feroces
410. cornibus obpansis et summa fronte coruscum,
411. uertunt praecipitem caeca formidine fusi
412. per praerupta fugam. fertur resupina reductis
413. nequiquam loris auriga comamque madentem
414. puluere foedatur. tunc et uertigo rotarum
415. inplicat excussam dominam; nam prona sub axem
416. labitur et lacero tardat sufflamine currum.
417. addit Sobrietas uulnus letale iacenti,
418. coniciens silicem rupis de parte molarem.
419. hunc uexilliferae quoniam fors obtulit ictum
420. spicula nulla manu sed belli insigne gerenti,
421. casus agit saxum, medii spiramen ut oris
422. frangeret, et recauo misceret labra palato.
423. dentibus introrsum resolutis lingua resectam
424. dilaniata gulam frustis cum sanguinis inplet.
425. insolitis dapibus crudescit guttur, et ossa
426. conliquefacta uorans reuomit quas hauserat offas.
427. "ebibe iam proprium post pocula multa cruorem,"
428. uirgo ait increpitans, "sint haec tibi fercula tandem
429. tristia praeteriti nimiis pro dulcibus aeui.
430. lasciuas uitae inlecebras gustatus amarae
431. mortis et horrifico sapor ultimus asperat haustu."
432. caede ducis dispersa fugit trepidante pauore
433. nugatrix acies. Iocus et Petulantia primi
434. cymbala proiciunt; bellum nam talibus armis
435. ludebant resono meditantes uulnera sistro.
436. dat tergum fugitiuus Amor, lita tela ueneno
437. et lapsum ex umeris arcum pharetramque cadentem
438. pallidus ipse metu sua post uestigia linquit.
439. Pompa, ostentatrix uani splendoris, inani
440. exuitur nudata peplo; discissa trahuntur
441. serta Venustatis collique ac uerticis aurum
442. soluitur, et gemmas Discordia dissona turbat.
443. non piget adtritis pedibus per acuta frutecta
444. ire Voluptatem, quoniam uis maior acerbam
445. conpellit tolerare fugam; formido pericli
446. praedurat teneras iter ad cruciabile plantas.
447. qua se cumque fugax trepidis fert cursibus agmen,
448. damna iacent, crinalis acus, redimicula, uittae,
449. fibula, flammeolum, strophium, diadema, monile.
450. his se Sobrietas et totus Sobrietatis
451. abstinet exuuiis miles damnataque castis
452. scandala proculcat pedibus, nec fronte seueros
453. coniuente oculos praedarum ad gaudia flectit.
454. fertur Auaritia gremio praecincta capaci,
455. quidquid Luxus edax pretiosum liquerat, unca
456. corripuisse manu, pulchra in ludibria uasto
457. ore inhians aurique legens fragmenta caduci
458. inter harenarum cumulos. nec sufficit amplos
459. inpleuisse sinus; iuuat infercire cruminis
460. turpe lucrum et grauidos furtis distendere fiscos,
461. quos laeua celante tegit laterisque sinistri
462. uelat opermento; uelox nam dextra rapinas
463. abradit spoliisque ungues exercet aënos.
464. Cura, Famis, Metus, Anxietas, Periuria, Pallor,
465. Corruptela, Dolus, Commenta, Insomnia, Sordes,
466. Eumenides uariae monstri comitatus aguntur.
467. nec minus interea rabidorum more luporum
468. Crimina persultant toto grassantia campo,
469. matris Auaritiae nigro de lacte creata.
470. si fratris galeam fuluis radiare ceraunis
471. germanus uidit conmilito, non timet ensem
472. exerere atque caput socio mucrone ferire,
473. de consanguineo rapturus uertice gemmas.
474. filius extinctum belli sub sorte cadauer
475. aspexit si forte patris, fulgentia bullis
476. cingula et exuuias gaudet rapuisse cruentas:
477. cognatam Ciuilis agit Discordia praedam,
478. nec parcit propriis Amor insatiatus Habendi
479. pigneribus spoliatque suos Famis inpia natos.
480. talia per populos edebat funera uictrix
481. orbis Auaritia, sternens centena uirorum
482. millia uulneribus uariis: hunc lumine adempto
483. effossisque oculis uelut in caligine noctis
484. caecum errare sinit perque offensacula multa
485. ire, nec oppositum baculo temptare periclum.
486. porro alium capit intuitu fallitque uidentem,
487. insigne ostentans aliquid, quod dum petit ille,
488. excipitur telo incautus cordisque sub ipso
489. saucius occulto ferrum suspirat adactum.
490. multos praecipitans in aperta incendia cogit
491. nec patitur uitare focos, quibus aestuat aurum,
492. quod petit arsurus pariter speculator auarus.
493. omne hominum rapit illa genus, mortalia cuncta
494. occupat interitu, neque est uiolentius ullum
495. terrarum Vitium, quod tantis cladibus aeuum
496. mundani inuoluat populi damnetque gehennae.
497. quin ipsos temptare manu, si credere dignum est,
498. ausa sacerdotes domini, qui proelia forte
499. ductores primam ante aciem pro laude gerebant
500. uirtutum, magnoque inplebant classica flatu.
501. et fors innocuo tinxisset sanguine ferrum,
502. ni Ratio armipotens, gentis Leuitidis una
503. semper fida comes, clipeum obiectasset et atrae
504. hostis ab incursu claros texisset alumnos.
505. stant tuti Rationis ope, stant turbine ab omni
506. inmunes fortesque animi; uix in cute summa
507. praestringens paucos tenui de uulnere laedit
508. cuspis Auaritiae. stupuit Luis inproba castis
509. heroum iugulis longe sua tela repelli;
510. ingemit et dictis ardens furialibus infit:
511. "uincimur, heu, segnes nec nostra potentia perfert
512. uim solitam, languet uiolentia saeua nocendi,
513. sueuerat inuictis quae uiribus omnia ubique
514. rumpere corda hominum; nec enim tam ferrea quemquam
515. durauit natura uirum, cuius rigor aera
516. sperneret aut nostro foret inpenetrabilis auro.
517. ingenium omne neci dedimus; tenera, aspera, dura,
518. docta, indocta simul, bruta et sapientia, nec non
519. casta, incesta meae patuerunt pectora dextrae.
520. sola igitur rapui quidquid Styx abdit auaris
521. gurgitibus. nobis ditissima Tartara debent
522. quos retinent populos. quod uoluunt saecula nostrum est,
523. quod miscet mundus, uesana negotia, nostrum.
524. qui fit praeualidas quod pollens gloria uires
525. deserit et cassos ludit fortuna lacertos?
526. sordet Christicolis rutilantis fulua monetae
527. effigies, sordent argenti emblemata, et omnis
528. thensaurus nigrante oculis uilescit honore.
529. quid sibi docta uolunt fastidia? nonne triumphum
530. egimus e Scarioth, magnus qui discipulorum
531. et conuiua dei, dum fallit foedere mensae
532. haudquaquam ignarum dextramque parabside iungit,
533. incidit in nostrum flammante cupidine telum,
534. infamem mercatus agrum de sanguine amici
535. numinis, obliso luiturus iugera collo?
536. uiderat et Iericho propria inter funera quantum
537. posset nostra manus, cum uictor concidit Achar.
538. caedibus insignis murali et strage superbus
539. subcubuit capto uictis ex hostibus auro,
540. dum uetitis insigne legens anathema fauillis
541. maesta ruinarum spolia insatiabilis haurit.
542. non illum generosa tribus, non plebis auitae
543. iuuit Iuda parens, Christo quandoque propinquo
544. nobilis et tali felix patriarcha nepote.
545. quis placet exemplum generis, placeat quoque forma
546. exitii: sit poena eadem, quibus et genus unum est.
547. quid moror aut Iudae populares aut populares
548. sacricolae summi (summus nam fertur Aaron)
549. fallere fraude aliqua Martis congressibus inpar?
550. nil refert armis contingat palma dolisue."
551. dixerat et toruam faciem furialiaque arma
552. exuit inque habitum sese transformat honestum;
553. fit Virtus specie uultuque et ueste seuera
554. quam memorant Frugi, parce cui uiuere cordi est
555. et seruare suum; tamquam nil raptet auare,
556. artis adumbratae meruit ceu sedula laudem.
557. huius se specie mendax Bellona coaptat,
558. non ut auara lues, sed Virtus parca putetur;
559. nec non et tenero pietatis tegmine crines
560. obtegit anguinos, ut candida palla latentem
561. dissimulet rabiem diroque obtenta furori,
562. quod rapere et clepere est auideque abscondere parta,
563. natorum curam dulci sub nomine iactet.
564. talibus inludens male credula corda uirorum
565. fallit imaginibus, monstrumque ferale sequuntur
566. dum credunt Virtutis opus; capit inpia Erinys
567. consensu faciles manicisque tenacibus artat.
568. attonitis ducibus perturbatisque maniplis
569. nutabat Virtutum acies errore biformis
570. portenti, ignorans quid amicum credat in illo
571. quidue hostile notet: letum uersatile et anceps
572. lubricat incertos dubia sub imagine uisus,
573. cum subito in medium frendens Operatio campum
574. prosilit auxilio sociis, pugnamque capessit
575. militiae postrema gradu, sed sola duello
576. inpositura manum, ne quid iam triste supersit.
577. omne onus ex umeris reiecerat, omnibus ibat
578. nudata induuiis multo et se fasce leuarat,
579. olim diuitiis grauibusque oppressa talentis,
580. libera nunc miserando inopum, quos larga benigne
581. fouerat effundens patrium bene prodiga censum.
582. iam loculos ditata fidem spectabat inanes,
583. aeternam numerans redituro faenore summam.
584. horruit inuictae Virtutis fulmen et inpos
585. mentis Auaritia stupefactis sensibus haesit
586. certa mori: nam quae fraudis uia restet, ut ipsa
587. calcatrix mundi mundanis uicta fatiscat
588. inlecebris spretoque iterum sese inplicet auro?
589. inuadit trepidam Virtus fortissima duris
590. ulnarum nodis, obliso et gutture frangit
591. exsanguem siccamque gulam; conpressa ligantur
592. uincla lacertorum sub mentum et faucibus artis
593. extorquent animam, nullo quae uulnere rapta
594. palpitat atque aditu spiraminis intercepto
595. inclusam patitur uenarum carcere mortem.
596. illa reluctanti genibusque et calcibus instans
597. perfodit et costas atque ilia rumpit anhela,
598. mox spolia exstincto de corpore diripit, auri
599. sordida frusta rudis nec adhuc fornace recoctam
600. materiam, tineis etiam marsuppia crebris
601. exesa et uirides obducta aerugine nummos
602. dispergit seruata diu uictrix et egenis
603. dissipat ac tenues captiuo munere donat.
604. tunc circumfusam uultu exultante coronam
605. respiciens alacris media inter milia clamat:
606. "soluite procinctum, iusti, et discedite ab armis!
607. causa mali tanti iacet interfecta; lucrandi
608. ingluuie pereunte licet requiescere sanctis.
609. summa quies nil uelle super quam postulet usus
610. debitus, ut simplex alimonia uestis et una
611. infirmos tegat ac recreet mediocriter artus
612. expletumque modum naturae non trahat extra.
613. intressurus iter peram ne tollito, neue
614. de tunicae alterius gestamine prouidus ito,
615. nec te sollicitet res crastina, ne cibus aluo
616. defuerit: redeunt escae cum sole diurnae.
617. nonne uides ut nulla auium cras cogitet ac se
618. pascendam, praestante deo, non anxia credat?
619. confidunt uolucres uictum non defore uiles,
620. passeribusque subest modico uenalibus asse
621. indubitata fides dominum curare potentem
622. ne pereant. tu, cura dei, facies quoque Christi,
623. addubitas ne te tuus umquam deserat auctor?
624. ne trepidate, homines; uitae dator et dator escae est.
625. quaerite luciferum caelesti dogmate pastum,
626. qui spem multiplicans alat inuitiabilis aeui,
627. corporis inmemores: memor est qui condidit illud
628. subpeditare cibos atque indiga membra fouere."
629. his dictis curae emotae, Metus et Labor et Vis
630. et Scelus et placitae fidei Fraus infitiatrix
631. depulsae uertere solum. Pax inde fugatis
632. hostibus alma abigit bellum, discingitur omnis
633. terror et auulsis exfibulat ilia zonis.
634. uestis ad usque pedes descendens defluit imos,
635. temperat et rapidum priuata modestia gressum.
636. cornicinum curua aera silent, placabilis inplet
637. uaginam gladius, sedato et puluere campi
638. suda redit facies liquidae sine nube diei,
639. purpuream uideas caeli clarescere lucem.
640. agmina casta super uultum sensere Tonantis
641. adridere hilares pulso certamine turmae,
642. et Christum gaudere suis uictoribus arce
643. aetheris ac patrium famulis aperire profundum.
644. dat signum felix Concordia reddere castris
645. uictrices aquilas atque in tentoria cogi.
646. numquam tanta fuit species nec par decus ulli
647. militiae, cum dispositis bifida agmina longe
648. duceret ordinibus peditum psallente caterua,
649. ast alia de parte equitum resonantibus hymnis.
650. non aliter cecinit respectans uictor hiantem
651. Istrahel rabiem ponti post terga minacis,
652. cum iam progrediens calcaret litora sicco
653. ulteriora pede, stridensque per extima calcis
654. mons rueret pendentis aquae nigrosque relapso
655. gurgite Nilicolas fundo deprenderet imo,
656. ac refluente sinu iam redderet unda natatum
657. piscibus et nudas praeceps operiret harenas.
658. pulsauit resono modulantia tympana plectro
659. turba dei celebrans mirum ac memorabile saeclis
660. omnipotentis opus, liquidas inter freta ripas
661. fluctibus incisis et subsistente procella
662. crescere suspensosque globos potuisse teneri.
663. sic expugnata Vitiorum gente resultant
664. mystica dulcimodis Virtutum carmina psalmis.
665. uentum erat ad fauces portae castrensis, ubi artum
666. liminis introitum bifori dant cardine claustra.
667. nascitur hic inopina mali lacrimabilis astu
668. tempestas, placidae turbatrix inuida pacis,
669. quae tantum subita uexaret clade triumphum.
670. inter confertos cuneos Concordia forte
671. dum stipata pedem iam tutis moenibus infert,
672. excipit occultum Vitii latitantis ab ictu
673. mucronem laeuo in latere, squalentia quamuis
674. texta catenato ferri subtegmine corpus
675. ambirent sutis et acumen uulneris hamis
676. respuerent, rigidis nec fila tenacia nodis
677. inpactum sinerent penetrare in uiscera telum.
678. rara tamen chalybem tenui transmittere puncto
679. commissura dedit, qua sese extrema politae
680. squama ligat tunicae sinus et sibi conserit oras.
681. intulit hoc uulnus pugnatrix subdola uictae
682. partis et incautis uictoribus insidiata est.
683. nam pulsa culparum acie Discordia nostros
684. intrarat cuneos sociam mentita figuram.
685. scissa procul palla structum et serpente flagellum
686. multiplici media camporum in strage iacebant.
687. ipsa redimitos olea frondente capillos
688. ostentans festis respondet laeta choreis.
689. sed sicam sub ueste tegit, te, maxima Virtus,
690. te solam tanto e numero, Concordia, tristi
691. fraude petens. sed non uitalia rumpere sacri
692. corporis est licitum, summo tenus extima tactu
693. laesa cutis tenuem signauit sanguine riuum.
694. exclamat Virtus subito turbata: "quid hoc est?
695. quae manus hic inimica latet, quae prospera nostra
696. uulnerat et ferrum tanta inter gaudia uibrat?
697. quid iuuat indomitos bello sedasse Furores
698. et sanctum Vitiis pereuntibus omne receptum,
699. si Virtus sub pace cadit?" trepida agmina maestos
700. conuertere oculos: stillabat uulneris index
701. ferrata de ueste cruor, mox et pauor hostem
702. comminus adstantem prodit; nam pallor in ore
703. conscius audacis facti dat signa reatus
704. et deprensa tremunt languens manus et color albens.
705. circumstat propere strictis mucronibus omnis
706. Virtutum legio exquirens feruente tumultu
707. et genus et nomen, patriam sectamque, deumque
708. quem colat et missu cuiatis uenerit. illa
709. exsanguis turbante metu: "Discordia dicor,
710. cognomento Heresis; deus est mihi discolor," inquit,
711. "nunc minor, aut maior, modo duplex et modo simplex,
712. cum placet, aërius et de phantasmate uisus,
713. aut innata anima est quoties uolo ludere numen;
714. praeceptor Belia mihi, domus et plaga mundus."
715. non tulit ulterius capti blasphemia monstri
716. Virtutum regina Fides, sed uerba loquentis
717. inpedit et uocis claudit spiramina pilo,
718. pollutam rigida transfigens cuspide linguam.
719. carpitur innumeris feralis bestia dextris;
720. frustatim sibi quisque rapit quod spargat in auras
721. quod canibus donet, coruis quod edacibus ultro
722. offerat, inmundis caeno exhalante cloacis
723. quod trudat, monstris quod mandet habere marinis.
724. discissum foedis animalibus omne cadauer
725. diuiditur, ruptis Heresis perit horrida membris.
726. conpositis igitur rerum morumque secundis
727. in commune bonis, tranquillae plebis ad unum
728. sensibus in tuta valli statione locatis
729. struitur media castrorum sede tribunal
730. editiore loco, tumulus quem uerti
731. exstruitur media castrorum sede tribunal
732. editiore loco, tumulus quem uertice acuto
733. excitat in speculam, subiecta unde omnia late
734. liber inoffenso circum inspicit aëre uisus.
735. hunc sincera Fides simul et Concordia, sacro
736. foedere iuratae Christi sub amore sorores,
737. conscendunt apicem; mox et sublime tribunal
738. par sanctum carumque sibi supereminet aequo
739. iure potestatis, consistunt aggere summo
740. conspicuae populosque iubent adstare frequentes.
741. concurrunt alacres castris ex omnibus omnes,
742. nulla latet pars Mentis iners, quae corporis ullo
743. intercepta sinu per conceptacula sese
744. degeneri languore tegat, tentoria apertis
745. cuncta patent uelis, reserantur carbasa, ne quis
746. marceat obscuro stertens habitator operto.
747. auribus intentis expectant contio, quidnam
748. uictores post bella uocet Concordia princeps,
749. quam uelit atque Fides Virtutibus addere legem.
750. erumpit prima in uocem Concordia tali
751. adloquio: "cumulata quidem iam gloria uobis,
752. o patris, o domini fidissima pignera Christi,
753. contigit: extincta est multo certamine saeua
754. barbaries, sanctae quae circumsaepserat urbis
755. indigenas, ferroque uiros flammaque premebat.
756. publica sed requies priuatis rure foroque
757. constat amicitiis: scissura domestica turbat
758. rem populi, titubatque foris quod dissidet intus.
759. ergo cauete, uiri, ne sit sententia discors
760. Sensibus in nostris, ne secta exotica tectis
761. nascatur conflata odiis, quia fissa uoluntas
762. confundit uariis arcana biformia fibris.
763. quod sapimus coniungat amor; quod uiuimus uno
764. conspiret studio: nil dissociabile firmum est.
765. utque homini atque deo medius interuenit Iesus,
766. qui sociat mortale patri, ne carnea distent
767. Spiritui aeterno sitque ut deus unus utrumque,
768. sic, quidquid gerimus mentisque et corporis actu,
769. spiritus unimodis texat conpagibus unus.
770. pax plenum Virtutis opus, pax summa laborum,
771. pax belli exacti pretium est pretiumque pericli.
772. sidera pace uigent, consistunt terrea pace.
773. nil placitum sine pace deo: non munus ad aram
774. cum cupias offerre probat, si turbida fratrem
775. mens inpacati sub pectoris oderit antro,
776. nec, si flammicomis Christi pro nomine martyr
777. ignibus insilias seruans inamabile uotum
778. bile sub obliqua, pretiosam proderit Iesu
779. inpendisse animam, meriti quia clausula pax est.
780. non inflata tumet, non inuidet aemula fratri,
781. omnia perpetitur patiens atque omnia credit,
782. nunquam laesa dolet, cuncta offensacula donat,
783. occasum lucis uenia praecurrere gestit,
784. anxia ne stabilem linquat sol conscius iram.
785. quisque litare deo mactatis uult holocaustis,
786. offerat in primis pacem: nulla hostia Christo
787. dulcior: hoc solo sancta ad donaria uultum
788. munere conuertens liquido oblectatur odore.
789. sed tamen et niueis tradit deus ipse columbis
790. pinnatum tenera plumarum ueste colubrum
791. rimante ingenio docte internoscere mixtum
792. innocuis auibus; latet et lupus ore cruento
793. lacteolam mentitus ouem sub uellere molli,
794. cruda per agninos exercens funera rictus.
795. hac sese occultat Photinus et Arrius arte,
796. inmanes feritate lupi. discrimina produnt
797. nostra recensque cruor, quamuis de corpore summo,
798. quid possit furtiua manus." gemitum dedit omnis
799. Virtutum populus casu concussus acerbo.
800. tum generosa Fides haec subdidit: "immo secundis
801. in rebus cesset gemitus. Concordia laesa est,
802. sed defensa Fides: quin et Concordia sospes,
803. germanam comitata Fidem, sua uulnera ridet.
804. haec mea sola salus, nihil hac mihi triste recepta.
805. unum opus egregio restat post bella labori,
806. o proceres, regni quod tandem pacifer heres
807. belligeri, armatae successor inermus et aulae,
808. instituit Solomon, quoniam genitoris anheli
809. fumarat calido regum de sanguine dextra.
810. sanguine nam terso templum fundatur et ara
811. ponitur auratis Christi domus ardua tectis.
812. tunc Hierusalem templo inlustrata quietum
813. suscepit iam diua deum, circumuaga postquam
814. sedit marmoreis fundata altaribus arca.
815. surgat et in nostris templum uenerabile castris,
816. omnipotens cuius sanctorum sancta reuisat.
817. nam quid terrigenas ferro pepulisse phalangas
818. Culparum prodest, hominis si Filius arce
819. aetheris inlapsus purgati corporis urbem
820. intret inornatam templi splendentis egenus?
821. hactenus alternis sudatum est comminus armis:
822. munia nunc agitet tacitae toga candida pacis,
823. atque sacris sedem properet discincta iuuentus."
824. haec ubi dicta dedit, gradibus regina superbis
825. desiluit tantique operis Concordia consors
826. metatura nouum iacto fundamine templum.
827. aurea planitiem spatiis percurrit harundo
828. dimensis, quadrent ut quattuor undique frontes,
829. ne commissuris distantibus angulus inpar
830. argutam mutilet per dissona semetra normam.
831. Aurorae de parte tribus plaga lucida portis
832. inlustrata patet, triplex aperitur ad austrum
833. portarum numerus, tris occidualibus offert
834. ianua trina fores, totiens aquilonis ad axem
835. panditur alta domus. nullum illic structile saxum,
836. sed caua per solidum multoque forata dolatu
837. gemma relucenti limen conplectitur arcu,
838. uestibulumque lapis penetrabile concipit unus.
839. portarum summis inscripta in postibus auro
840. nomina apostolici fulgent bis sena senatus.
841. Spiritus his titulis arcana recondita mentis
842. ambit et electos uocat in praecordia sensus;
843. quaque hominis natura uiget, quam corpore toto
844. quadrua uis animat, trinis ingressibus aram
845. cordis adit castisque colit sacraria uotis;
846. seu pueros sol primus agat, seu feruor ephebos
847. incendat nimius, seu consummabilis aeui
848. perficiat lux plena uiros, siue algida borrae
849. aetas decrepitam uocet ad pia sacra senectam,
850. occurrit trinum quadrina ad compita nomen,
851. quod bene discipulis disponit rex duodenis.
852. quin etiam totidem gemmarum insignia textis
853. parietibus distincta micant, animasque colorum
854. uiuentes liquido lux euomit alta profundo.
855. ingens chrysolitus, natiuo interlitus auro,
856. hinc sibi sapphirum sociauerat, inde beryllum,
857. distantesque nitor medius uariabat honores.
858. hic chalcedon hebes perfunditur ex hyacinthi
859. lumine uicino; nam forte cyanea propter
860. stagna lapis cohibens ostro fulgebat aquoso.
861. sardonicem pingunt amethystina, pingit iaspis
862. sardium iuxta adpositum pulcherque topazon.
863. has inter species smaragdina gramine uerno
864. prata uirent uoluitque uagos lux herbida fluctus.
865. te quoque conspicuum structura interserit, ardens
866. chrysoprase, et sidus saxis stellantibus addit.
867. stridebat grauidis funalis machina uinclis
868. inmensas rapiens alta ad fastigia gemmas.
869. at domus interior septem subnixa columnis
870. crystalli algentis uitrea de rupe recisis
871. construitur, quarum tegit edita calculus albens
872. in conum caesus capita et sinuamine subter
873. subductus conchae in speciem, quod mille talentis
874. margaritum ingens, opibusque et censibus hastae
875. addictis, animosa Fides mercata pararat.
876. hoc residet solio pollens Sapientia et omne
877. consilium regni celsa disponit ab aula,
878. tutandique hominis leges sub corde retractat.
879. in manibus dominae sceptrum non arte politum
880. sed ligno uiuum uiridi est, quod stirpe reciso,
881. quamuis nullus alat terreni caespitis umor,
882. fronde tamen uiret incolumi, tum sanguine tinctis
883. intertexta rosis candentia lilia miscet
884. nescia marcenti florem submittere collo.
885. huius forma fuit sceptri gestamen Aaron
886. floriferum, sicco quod germina cortice trudens
887. explicuit tenerum spe pubescente decorem
888. inque nouos subito tumuit uirga arida fetus.
889. reddimus aeternas, indulgentissime doctor,
890. grates, Christe, tibi, meritosque sacramus honores
891. ore pio; nam cor uitiorum stercore sordet.
892. tu nos corporei latebrosa pericula operti
893. luctantisque animae uoluisti agnoscere casus.
894. nouimus ancipites nebuloso in pectore sensus
895. sudare alternis conflictibus, et uariato
896. pugnarum euentu nunc indole crescere dextra,
897. nunc inclinatis uirtutibus ad iuga uitae
898. deteriora trahi seseque addicere noxis
899. turpibus et propriae iacturam ferre salutis.
900. o quotiens animam, uitiorum peste repulsa,
901. sensimus incaluisse deo! quotiens tepefactum
902. caeleste ingenium post gaudia candida taetro
903. cessisse stomacho! feruent bella horrida, feruent
904. ossibus inclusa, fremit et discordibus armis
905. non simplex natura hominis; nam uiscera limo
906. effigiata premunt animam, contra ille sereno
907. editus adflatu nigrantis carcere cordis
908. aestuat, et sordes arta inter uincla recusat.
909. spiritibus pugnant uariis lux atque tenebrae,
910. distantesque animat duplex substantia uires,
911. donec praesidio Christus deus adsit et omnes
912. uirtutum gemmas conponat sede piata,
913. atque, ubi peccatum regnauerat, aurea templi
914. atria constituens texat spectamine morum
915. ornamenta animae, quibus oblectata decoro
916. aeternum solio diues Sapientia regnet.